ŞİMŞİRLİ BABA CAMİ
Şimşirli baba cami, Bartın’a bağlı ulus ilçesinin kalecik köyünde yer alır. Camii’nin çevresinde bulunan müştemilatları ile birlikte 14 07 2011 Tarih ve 2408-202 sayılı kararı ile “Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı” olarak tesciline ve Caminin güneyinde yer alan Tebrizli Şemsettin Efendi’nin mezarının bulunduğu mezarlık alanın 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 6. Maddesince tescillenmiştir. Kitabesi olmayan caminin yapım tarihi ve geçmişi hakkında kesin bir bilgi mevcut değildir. Zaman içerisinde geçirdiği büyük tahribatlar sonucu özgünlüğünden hiçbir eser kalmayan yapı, Cumhuriyet döneminde tamamen tuğladan betonarme olarak yapılmış ve sıvanarak o şekilde bırakılmıştır. Günümüzde ibadete kapalıdır. Cami yerleşkesi bünyesinde imaret (aşevi), zaviye, yapının bağnisinin ismini taşıyan çeşme ve çeşitli müştemilat birimleri (abdestlik, wc gibi) yer alır. Ayrıca caminin güney tarafındaki şimşir ormanlarının gölgesinde kalan bir de mezarlık vardır. Şimşirli baba(Namı değer Akşemseddin) ile babası Hamza Efendinin haziresi de burada yer almaktadır. Orta Asya’dan Anadolu’ya Türk göçleriyle gelerek ailesiyle birlikte uzun yıllar Kalecik Köyü’nde yaşayan Şimşirli Baba’nın asıl adı Yusuf İzzettin’dir. Daha evvel ibadetlerini şimşir ağaçlarının altında gerçekleştiren bu zat “Şimşirli Baba” ismini de bundan dolayı almış, bu isim daha sonra banisi olduğu camiye atfedilmiştir. Rivayetlere göre Şimşirli baba bu camiyi bir gecede yapmıştır. Şimşir ormanından elde ettiği ahşap keresteyi bir gecede geyiklerle taşıdığı da yine günümüze kadar nakledilen rivayetler arasında yer alır. Söylentilere göre Şimşirli baba, geyiklerin sütünden de faydalandığından, geyikler bu aileye bolluk- bereket kazandırmaktaydı. Semavi dinler ve çeşitli (kült) kırıntılarının etkileşiminin ortak ürünü olarak ortaya çıkan (Şimşirli baba efsanesi) Orta Asya kökenli mitolojik sembollerin Anadolu’da da dinamik bir şekilde yaşatılmasına zemin oluşturmuştur. Günümüzde ibadete kapalı olması dolayısıyla Cami’nin resmi bir din görevlisi yoktur. Yapılan araştırmalar sonucunda, cami ve çevresindeki zaviyenin günümüzde özelikle kutsal günlerde ziyaret edilerek cami çevresinde kurbanlar kesilmek suretiyle çeşitli ritüeller düzenlendiği ve ziyafetler verildiği kaydedilmiştir. Kalecik köyünden isini vermek istemeyen bir şahıs, her yıl üç ayların başlangıcı olarak kabul edilen Recep ayı’ nın ilk cuma gününde cami çevresinde geleneksel (helvet) geceleri’ nin düzenlendiğini aktarmıştır. Cami, kutsal günlerde ziyarete açılarak çevre kentlerdeki yönetici ve halktan her kesim insanın ortak buluşma noktası olması hasebiyle geçmişteki misyonunu bir nebze de olsa sürdürmektedir. Nitekim geçmiş yıllarda da camiler, Anadolu’nun en ücra köşesinde dahi olsa, dini işlevinin dışında toplumsal dayanışmanın örgütlendiği merkezler olma vasfını üstlenmişlerdi. Kalecik Köyü sınırları içerisinde yer almasıyla beraber cami, halkın yaşam sürdürdüğü asıl yerleşim alanının biraz dışında kalmaktadır. Yapı tarihiyle ve doğal çevresiyle özdeşleştirildiğinde, etrafını çepeçevre kuşatan şimşir ağaçları ve çevredeki terk edilmiş konutlarla birlikte sergilemiş olduğu otantik atmosfer geçmişte yaşanan tarihsel serüvenlerin dilsiz tanığı gibidir. Cami ve çevresine serpiştirilmiş bu küçük boyutlu mimari topluluk, yoğun bitki dokusu içerisinde, Tabiatın bağrına gömülü vaziyettedir. Şimşirli baba cami günümüzde sanat tarihi ve mimarlık açısından niteliğini kaybetmiştir. Ancak tarihten geliyor olması ve doğayla bütünleşen mistik atmosferi ziyaretçilerine sonsuz bir ayrıcalık hissettirmektedir.
